Een van de vijf grootste steden van het oude Kreta

Waar vindt u Gortys?

Gortys, ook bekend als Gortyna, Gortyn of Gortyns, is het makkelijkst te bereiken vanuit de zuidelijke badplaatsen zoals Matala of Agia Galini. Het is echter met een huurauto of een georganiseerde excursie vanuit de reisorganisatie, ook vanuit andere delen van Kreta goed bereikbaar. Dit komt doordat Gortys redelijk centraal op Kreta ligt. Het ligt op ongeveer 40 kilometer van Heraklion, 85 kilometer van Rethymnon, 110 kilometer van Agios Nikolaos en 146 kilometer van Chania. U vindt Gortys op 1 kilometer afstand van Agii Deka, op de weg van Heraklion naar Matala.

De geschiedenis van Gortys, de machtigste stad van de Messaravlakte op Kreta.

Gortys en het gebied rondom de oude stad is al vanaf het Neolithicum bewoond. De eerste sporen van een nederzetting dateren echter van de Minoïsche tijd, bij het dorpje Mitropolis is uit deze periode een groot landhuis gevonden. Gedurende de Geometrische (van 1100 tot 700 v.C.) en de Archaïsche periode (van 700 tot 500 v.C.) breidde de stad zich verder uit. Het is ook Gortys, waar in de tijd de eerste zilveren munten op Kreta geslagen werden. Na een strijd met Festos in ongeveer 200 v.C. werd Gortys de belangrijkste stad van Kreta.

Het Odeion

De echte bloeiperiode begon echter na de verovering van Kreta door de Romeinen (67v.C.). De Romeinen maakte Gortys de hoofdstad van Kreta en dit bleef zo tot na de Arabische verovering in 824 n.C. Gedurende deze periode zijn er veel grote en historisch belangrijke gebouwen verrezen in Gortys. Zo werden achtereenvolgens het Preatorium, het Hippodroom, het Amfitheater en het Stadion gebouwd. Veel van deze gebouwen zijn verwoest gedurende de grote reeks aardbevingen in 365 n.C. Tijdens deze bloei periode werd ook een van de bekendste bezienswaardigheden van Gortys gebouwd, het Odeion. Dit gebouw werd neergezet op de plaats waar eerder al een soortgelijk gebouw heeft gestaan. Het Odeion is een soort van theater met een halfronde, oplopende schouwplaats, een tribune voor de toeschouwers en een toneel op een verhoging.

De wetten van Gortys

Het is op de twee verdieping van de tribune van het Odeion waar de wereldberoemde inscripties, de Wetten van Gortys, gevonden zijn. Deze wetten, bestaand uit oorspronkelijk 600 regels (tegenwoordig zijn er nog 400 bewaard gebleven). De regels gaan over familierecht en erfrecht, over de strafmaat bij verkrachting, verleiding en incest. Daarnaast over de rechten en plichten bij verkoop, hypotheek en schulden. En tevens over de verantwoordelijkheden die een eigenaar van een slaaf heeft in geval van schade die deze persoon heeft aangericht.

Vanaf de Romeinse tijd ontwikkelde ook het christendom zich op Kreta. Hiervan zijn er in en nabij Gortys diverse historisch zeer belangrijke monumenten te vinden. Zo is er bijvoorbeeld de Agios Titos. Deze kerk is gebouwd op de plek waar de heilige apostel Titos de marteldood stierf in 60 n.C. Het geldt als het belangrijkste Christelijke monument op Kreta. Deze kerk werd in de 4de eeuw n.C. gebouwd en in de 6de eeuw n.C. kreeg het zijn huidige vorm. Veel vondsten vanuit deze kerk zijn tegenwoordig te zien in het Historisch museum van Heraklion.

Agii Deka

Op korte afstand van Gortys, in Agii Deka, is nog een belangrijk Christelijk monument te vinden, de Agii Deka Martyres. Deze kerk is gebouwd op het punt waar, in 249 n.C. mannen de marteldood vonden. Zij waren Theodoulos, Satorninos, Eunikianos, Europoros en Gelasios uit Gortys, Pompios uit Lebena, Agathopous uit Panormos, Basileides uit Kydonia, Zotikos uit Knossos en Euarestos uit Heraklion. Om deze martelaren te herdenken is in de 12de eeuw n.C. op de plek waar al een kleine oude Christelijke kerk stond, een nieuwe grote basiliek gebouwd. Deze basiliek herbergt enkele zeer fraaie fresco’s.

Het Akropolis en het Preatorium

Andere zeer interessante en historisch belangrijke bezienswaardigheden bij Gortys zijn: het Akropolis en het Preatorium. Het Akropolis stamt uit de 7de eeuw v.C. er werd in deze tijd een tempel gebouwd. Dit is waar de heilige Athena Poliouchros werd vereerd. Gedurende de jaren daarna werd deze plaats steeds verder uitgebreid. Tijdens de heerschappij van keizer Herakleios werd uiteindelijk een versterkt burcht neergezet.

Het Preatorium stamt uit de 1ste eeuw v.C. en heeft dienst gedaan als ambtswoning voor de Romeinse landvoogd van Kreta. Dit complex bestond uit drie delen: het westelijke deel met de Koninklijke zaal, het middelste deel met een badinrichting van ruim 200 m2 en het oostelijke deel, met een tempel voor keizer Augustus. Het Preatorium is tot diep in de Arabische tijd bewoond gebleven en later omgebouwd tot klooster.

Openingstijden en entreegelden Gortys.

Gortys is dagelijks geopend van 8 uur ’s morgen tot 17 uur ’s middags. De entreegelden zijn 4 euro per persoon bij bezoek op eigen gelegenheid. Wanneer u met de reisorganisatie gaat zijn de entreegelden veelal in de prijs opgenomen.